Prometheus logo
linkerzijde



Frits van Oostrom(16 maart 2006)
Frits van Oostrom (Utrecht, 1953) studeerde Nederlands aan de Universiteit van Utrecht. In 1981 promoveerde hij cum laude op een onderzoek naar de dertiende-eeuwse Arthurroman Lansloot vander Haghedochte. In zijn dissertatie beschrijft Van Oostrom niet alleen de tekst zelf, maar ook het publiek en de functie van de tekst in de dertiende-eeuwse samenleving. Daarmee zette hij de toon voor zijn verdere onderzoek: voor Van Oostrom is literatuurstudie (vooral) ook cultuurstudie.
Met zijn interdisciplinaire aanpak en zijn aandacht voor de (cultuurhistorische) context van literatuur heeft hij een heel eigen stempel gedrukt op het onderzoek naar literatuur uit het verleden.

Bijna twintig jaar lang was Van Oostrom hoogleraar Nederlandse letterkunde tot de Romantiek aan de Rijksuniversiteit Leiden. Volgens het Leidse universiteitsblad Mare behoorde Van Oostrom tot de top-5 van meest geciteerde hoogleraren. Van januari tot juli 1999 bezette hij als gasthoogleraar de Erasmus Chair aan Harvard University. Sinds 1 januari 2002 is hij universiteitshoogleraar aan de Universiteit Utrecht, een functie waarin hij zijn academische werk in volledige vrijheid kan voortzetten.
Zijn ‘oratie’ had als titel Academische kwesties. Van middeleeuwse literatuur naar universiteit en samenleving.

Voor zijn wetenschappelijke werk Het woord van eer (1987) ontving Van Oostrom de Wijnaendts Franckensprijs.
Naast wetenschappelijke publicaties schreef Van Oostrom ook een boek voor een breder publiek Maerlants wereld (1996). Met dit boek – waarin Van Oostrom de wereld van de middeleeuwse dichter Jacob van Maerlant schetst – verwierf hij landelijke bekendheid. Het boek werd bekroond met de AKO-literatuurprijs.

Over de oudste twee Nederlandse zinnen ‘Hebban olla vogala nestas hagunnan hinase hic andu thu. Wat unbidan we nu? , lanceerde Van Oostrom in 2004 een nieuwe theorie: bij deze dichtregels is niet – zoals sinds de ontdekking in 1932 werd aangenomen – een man aan het woord, maar een vrouw.

Van Oostrom is geslaagd in de opzet om met zijn werk een aantal losse eindjes literatuurgeschiedenis tot een boeiend tijdsbeeld te verweven. Hij wil hiermee onderzoekers inspireren, studenten enthousiast maken en leken interesseren.

Stemmen op schrift.
Geschiedenis van de Nederlandse literatuur vanaf het begin tot 1300.

Sinds 1998 werkt Frits van Oostrom aan wat hij hoopt dat binnen zijn werk het boek der boeken zal worden: een grote Nederlandse literatuurgeschiedenis van de Middeleeuwen – van de oudste dichtregels tot aan de boekdrukkunst. In dit boek – uitgave 2006 – hoopt hij de vroegste periode van de Nederlandse literatuurgeschiedenis op smaakmakende wijze te verbeelden en tevens een synthese te bieden van het vele wetenschappelijke onderzoek dat sinds de laatste literatuurgeschiedenis (Knuvelder 1970) naar de Middeleeuwse letterkunde is verricht.

De Middelnederlandse literatuur kent verschillende klassiekers, zoals de Reynaert en Karel ende Elegast, maar ook meer obscure teksten die tot nu toe alleen bij specialisten bekend waren. In Stemmen op schrift ontsluit Frits van Oostrum ook deze onbekende werken voor een breed publiek. Zijn geschiedschrijving van zeven eeuwen Middelnederlandse letterkunde (600-1300) is een poging om de alleroudste teksten, en dus de alleroudste stemmen, te redden van verdrinking in de tijd.
Stemmen op schrift verhaalt over de grote processen achter de middeleeuwse literatuur: over hoe het Nederlands op schrift kwam, het ontstaan van de hoofse cultuur en de ‘bevrijdingstheologie’ van de middeleeuwse vrouwenmystiek. De auteur geeft een vernieuwde kijk op grote teksten en auteurs, zoals Hendrik van Veldeke, de ridderromans, de unieke mystica Hadewych en natuurlijk Jacob van Maerlant.

Bijna tien jaar werkte Van Oostrom aan dit vuistdikke werk dat het eerste deel is van een grote Nederlandse literatuurgeschiedenis, geschreven door negen deskundigen. Stemmem op schrift maakt derhalve deel uit van een reeks boeken. Ook deel twee neemt hij voor zijn rekening: Een eeuw van expansie. Geschiedenis van de Nederlandse literatuur 1300-1400.

Van Oostrom behoort tot de initiatiefnemers van de schitterende cultuur-educatieve websites www.literatuurgeschiedenis.nl en www.bijbeleencultuur.nl

Vanaf medio 2005 is Frits van Oostrom President van de Koninklijke Nederlandse Akademie der Wetenschappen.